Naast wateroverlast vormde ook droogte de afgelopen jaren een probleem. Het lijkt logisch om overstromingsgebieden, eens gevuld met overstromingswater, ook in te zetten als waterreserve voor land- en tuinbouwers in tijden van droogte. Hierbij is het noodzakelijk dat de overstromingsgebieden niet inboeten aan buffervolume. Er moet ook worden opgelet dat bij captatie uit het spaargedeelte geen onttrekking van grondwater optreedt.

Provincie Oost-Vlaanderen maakte een nieuw ontwerp op voor de herinrichting van het overstromingsgebied aan de Moerasstraat in Kruisem. Naast de optimalisatie van de bufferfunctie wordt een spaarfunctie aan een deel van dit overstromingsgebied gekoppeld.

Optimalisatie buffervolume mét spaarfunctie

Sinds 2014 is het overstromingsgebied op de Stampotbeek/Wallebeek (waterloop tweede categorie, OS245) aan de Moerasstraat in Kruisem in handen van de Provincie.

Na jarenlange aanslibbing is het nodig om het bekken te ruimen zodat de bufferfunctie in het kader van het bestrijden van wateroverlast wordt geoptimaliseerd. Om de buffercapaciteit van het overstromingsgebied te herstellen naar het oorspronkelijk niveau moet het beschikbare buffervolume altijd minstens 17.000 m3 bedragen.

De vraag naar water voor landbouwdoeleinden in droge periodes is in deze omgeving sterk aanwezig. Daarom is het wenselijk een spaarfunctie te koppelen aan een deel van dit overstromingsgebied, zodat water uit dat deel kan worden gecapteerd in periodes van droogte.

Het provinciebestuur maakte, samen met studiebureau Irtas uit Sint-Niklaas, een ontwerp op voor de herinrichting van het overstromingsgebied aan de Moerasstraat. Hierbij wordt een captatiegedeelte van 5.000 m3 gecreëerd en blijft het volledige buffervolume beschikbaar bij wateroverlast.

Geplande werken

Over de volledige oppervlakte van het overstromingsgebied wordt de sliblaag geruimd, zodat het oorspronkelijk buffervolume opnieuw beschikbaar is.

Op de waterloop wordt een constructie gebouwd die tijdens droge periodes het water deels richting het captatiegedeelte stuurt. Deze constructie zal vanop afstand volledig automatisch worden gestuurd. Uiteraard kan niet al het water uit de waterloop naar het captatiegedeelte worden afgeleid. Er moet steeds een minimaal beekdebiet verzekerd blijven. Een waterloop heeft immers een minimale hoeveelheid water nodig om al zijn ecosysteemdiensten te kunnen vervullen

Het captatiegedeelte is via een bentonietwand volledig afgeschermd van het grondwater zodat er in tijden van droogte geen grondwater wordt onttrokken.

Naast het overstromingsgebied bevindt zich een rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin. Het effluent van deze installatie zal er mee voor zorgen dat er bij extreme droogte toch water in het captatiegedeelte loopt.

Voor land- en tuinbouwers

Land- en tuinbouwers zullen water kunnen oppompen vanuit het captatiebekken om bijvoorbeeld hun akkers te irrigeren. De onttrekking van het water is volledig gratis. Het moet wel worden gemeld via het meldingsloket, net zoals bij de onttrekking van water uit onbevaarbare waterlopen.

De Provincie zal ook een openbare vulplaats voor sproeivloeistoffen voorzien. Landbouwers en loonsproeiers kunnen hun spuittoestel op een veilige en eenvoudige manier vullen met water, met een minimale kans tot verontreiniging. Om de afspoeling van water afkomstig van de vulplaats (met mogelijke gewasbeschermingsmiddelen) naar het overstromingsgebied of de waterloop te verhinderen is onder de vulplaats een biobed voorzien. Dit substraat zal het gemorste vervuilde water bufferen en afbreken. Het overstromingsgebied is door de jaren heen immers geëvolueerd naar een biologisch zeer waardevol gebied.

Samenwerking

De dienst Integraal Waterbeleid werkte voor dit ontwerp samen met het studiebureau Irtas, de provinciale dienst Landbouw en Platteland, het Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek (PCM), de gemeente Kruisem, Aquafin, het Agentschap Natuur en Bos (ANB) en Farys.

Planning

Het ontwerp werd op 6 oktober 2021 door de Provincieraad goedgekeurd. De omgevingsvergunning wordt aangevraagd en een aannemer wordt gezocht voor de uitvoering van de werken. Als alles naar wens verloopt wordt gestart in augustus 2022, na het broedseizoen.

Meer info?

Machteld Couvreur - 09 267 76 22

Jolien De Decker - 09 267 76 21