Voor het derde jaar op rij is het droge weer een bekommernis bij de landbouwers. Beregeningshaspels met boom of kanon zien we steeds vaker klaar staan naast het perceel. Op het bedrijf van pootgoedtelers Dirk en Andreas Ryckaert wordt sinds twee jaar druppelirrigatie toegepast. Om de landbouwsector kennis te laten maken met deze techniek van beregenen, organiseerden het PCG, PCA, Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Inagro een studieavond op donderdag 1 augustus. Deze kaderde binnen het demonstratieproject van de Vlaamse Overheid: ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’. Daarna bracht Jarl Vaerten (BDB) het belang van een goeie afstelling van de haspel aan bod aan de hand van uniformiteitsproeven. Beregenen is enkel mogelijk wanneer je voldoende water hebt van een goede kwaliteit. Dominique Huits (Inagro) en Greet Tavernier (PCG) gaven hier toelichting rond.

Op 1 augustus 2019 waren we te gast op het pootgoedbedrijf van de familie Ryckaert te Assenede. Haspelberegening is een klassieke techniek in openluchtteelten. Op het bedrijf van Andreas hebben ze het in 2018 aangedurfd te starten met druppelirrigatie. In het eerste jaar gebruikte hij T-tape, dit jaar waren de slangen van het merk Torro. Vanaf zijn opvangbassin vertrekt een toevoerleiding naar het veld waarin wordt bedruppeld. De werkdruk van de tape is 0,6 bar wat overeenkomt met 0,3 liter water per druppelaar. Op een uur tijd is de helft van een hectare beregend met druppelirrigatie, een gift van 50 liter per m² water. De tape werd machinaal aangelegd op een diepte van 8 cm in de rug. Elke afzonderlijke darm is aangesloten op de hoofddarm die dwars door het perceel loopt met aan weerszijden druppeldarmen. De familie Ryckaert ziet potentieel in druppelirrigatie en willen graag in de toekomst verder hun ervaring uitbouwen.  Een negatief punt is wel dat de slangen niet herbruikbaar zijn, ze worden gratis afgevoerd naar een plastic verwerkend bedrijf. 

Na het bezichtigen van de druppelirrigatie in aardappelen ging Jarl Vaerten verder met de efficiëntie en uniformiteit van haspelberegening met boom of kanon. Het watergebruik in Vlaanderen staat onder druk waardoor een efficiënte beregening aangewezen is. Het is goed om directe waterverliezen door verkeerde instellingen of evaporatie te vermijden en een goede afstelling van de beregeningshoek in acht te nemen. De beste instelling van de beregeningshoek is 240° om een uniforme verdeling van de beregende hoeveelheid water over de oppervlakte te verkrijgen. Binnen het demonstratieproject worden verschillende landbouwers opgevolgd qua uniformiteit, beoordeeld op basis van regenmeters. Hier is het duidelijk dat een sproeiboom beter scoort qua uniformiteit, het geeft een zachtere en fijnere druppel en werkt bij een lagere druk. Het nadeel is de hogere regenintensiteit en investeringskost.

Door de droogte worden we verplicht om alle mogelijk inzetbare waterbronnen te gebruiken. Diepdrainage kan zo’n nieuwe waterbron zijn. Deze drainage ligt 4-5 m dieper dan het maaiveld en wordt gevoed door ondiep grondwater en regenwater. Het is een ondiepe grondwaterwinning, een tussenbuffer is noodzakelijk. Het nadeel aan deze techniek is dat het niet op elke locatie geschikt is. Dit kan nagegaan worden via de website www.dov.vlaanderen.be.

Beregenen is een oplossing om droogtestress bij planten te vermijden. Maar om te beregenen is er water nodig van goede kwaliteit. Een wateranalyse kan meer informatie geven over de zuurtegraad (pH), zoutgehalte (EC), gehalte aan voedingselementen (o.a. Mg, K, SO4), ijzer, E.Coli … 
Regenwater is een heel goede waterbron al kan het soms vervuild zijn met organisch materiaal. Het ammoniumgehalte ligt hoger of druppelaars verstoppen. 
Met oppervlaktewater uit waterlopen moet opgelet worden, vervuilingen met bijvoorbeeld detergenten en oliën zijn niet volledig uit te sluiten. Daarnaast is de samenstelling van het water variabel.

Diep grondwater is dan wel van hele goede kwaliteit. Afhankelijk van de locatie in Vlaanderen kan het een hogere ijzer concentratie bevatten. De installatie van een ontijzeraar is dan aangewezen om roestneerslag op de planten te vermijden. Op bacteriologisch gebied was er in geanalyseerde stalen nooit een overschrijding van E.coli bacteriën terug te vinden.

Iedere landbouwer die zijn gewassen beregend, weet dat dit geld kost. Aantonen met cijfers is moeilijk, maar de Hoeveel kost beregenen? De beregeningstool rekent dat voor jou uit! kan je hierin helpen. Deze tool is opgesteld binnen het demonstratieproject met het doel de kostprijs beter te kunnen inschatten. De tool houdt rekening met verschillende parameters zoals vaste kosten, teelten, variabele kosten (energie, arbeid), water, totale kosten. Systematisch wordt elk parameter ingevuld voor je eigen bedrijf om als resultaat een overzicht te krijgen van de kosten per beregeningsbeurt per ha. Tijdens de presentatie kwam een fictief bedrijf aan bod: bloemkolen kunnen beregend worden met water van het eigen bedrijf, voor aardappelen moest water aangevoerd worden. Het kost € 218/ha om bloemkolen een beregeningsbeurt te geven. Bij de aardappelen moet er water bijgevoerd worden van 5-10 km ver, het kostenplaatje bedraagt dan € 960/ha per beregeningsbeurt. De beregende dosis is gelijk bij de aardappelen en bloemkolen.

Bedankt Andreas en Dirk, dat we te gast mochten zijn op jullie bedrijf, de druppelirrigatie konden zien aanliggen in de praktijk en voorzien van  een overtuigende uitleg!

Presentaties bedrijfsbezoek ‘Druppelirrigatie, diepdrainage en waterkwaliteit’ 2019

Bedrijfsbezoek Bert Van Ginhoven en proefveldbezoek variabele irrigatie in aardappel - woensdag 21 augustus 2019

Meer info?

Greet Tavernier

In samenwerking met

Dept. L&V-project ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’