Sinds 2018 waren de meeste zomers droog tot zeer droog. Door de klimaatverandering wordt een verdere toename van droge, warme zomers verwacht. Daarom wordt irrigatie een noodzaak om de productie en kwaliteit van prei op peil te houden. De beschikbaarheid van voldoende water is op veel plekken een knelpunt en daarom zijn we aan het werk gegaan met manieren om irrigatiewater efficiënter in te zetten. Druppelirrigatie is een veelbelovende strategie met een hoge watergebruiksefficiëntie, die aanzienlijke productieverliezen bij prei kan voorkomen.
Vier jaar irrigatieonderzoek
Van 2020 tot 2023 zijn op proefvelden van het PCG druppelirrigatie-experimenten uitgevoerd in prei. Deze proeven omvatten zes irrigatiestrategieën:
- Onberegend
- Bovenberegening
- Druppelirrigatie met één ondergrondse druppeltape per rij
- Druppelirrigatie met één ondergrondse tape per rij met kleinere en frequentere giften
- Druppelirrigatie met één bovengrondse tape per rij
- Druppelirrigatie met één bovengrondse tape om de twee rijen
In alle geïrrigeerde behandelingen werd steeds evenveel water toegediend. De ondergrondse druppeltape lag ongeveer 3 cm onder het maaiveld. In deze proeven werd het bodemvochtgehalte opgevolgd aan de hand van sensoren en het analyseren van bodemstalen.
Ondergrondse druppelirrigatie met één tape om de twee rijen is het advies
Uit de resultaten bleek dat de preiplanten in alle jaren last hadden van droogtestress. Tegen de verwachtingen in resulteerde bovenberegening in een iets betere of gelijkaardige opbrengst als druppelirrigatie (zie figuur voor resultaten 2020). Een mogelijke verklaring is dat de bovenberegening met sprinklers werd uitgevoerd: door de fijnere druppels is deze vorm van bovenberegening efficiënter dan haspelberegening, waardoor de resultaten niet kunnen doorgetrokken worden naar haspelberegening. Druppelirrigatie met kleinere en frequentere giften resulteerde steeds in een lagere of dezelfde opbrengst ten opzichte van druppelirrigatie met grotere en minder frequente giften. In het object met de kleinere en frequentere giften kwam het water niet in de diepere lagen terecht, maar dit had dus niet altijd een effect op opbrengst. Waar het druppelirrigatiesysteem bovengronds lag, was de opbrengst lager of de schachtdiameter van de planten kleiner vergeleken met een ondergronds systeem. Dit is te verklaren doordat er meer verdamping optreedt bij bovengrondse druppeltape. Zoals verwacht gaf het onberegend object altijd de minst goede resultaten.
Figuur: Opbrengstresultaten van oogst op 5/11/2020
Analyse van de opbrengst liet zien dat ondergrondse druppelirrigatie met één tape om de twee rijen in droge jaren kan worden geadviseerd voor de preiproductie. Deze combinatie lag niet aan in de proef, maar we zagen dat tape om de twee rijen leggen de kosten van de druppeltape reduceert t.o.v. een tape in elke rij, waarvan de meerwaarde in opbrengst beperkt blijkt. Ook bleek ondergrondse druppelirrigatie beter dan bovengrondse. Deze proeven gaven meer inzicht in het effect van irrigatie en tonen de potentie van druppelirrigatie in prei.
Fertigatie vergroot de meerwaarde van druppelirrigatie
Druppelirrigatie kent een sterke groei, maar zowel telers als voorlichters hebben nog onvoldoende kennis over fertigatie waardoor de grote meerwaarde van druppelirrigatie tot op heden onbenut blijft. Zo is er nog te weinig kennis over de toepassingsmogelijkheden van zowel vloeibare als wateroplosbare meststoffen voor fertigatie en over doseringstechnieken. Daarenboven ontbreekt de kennis over in de tijd gedifferentieerde bemesting. Het doel is dan ook een project rond fertigatie uit te werken om o.a. de bestaande adviessystemen aan te passen aan de verhoogde N-benutting door fertigatie. Indien je interesse of vragen hebt rond fertigatie, neem dan gerust contact op.
Meer info?
Anne Waverijn
Elise Vandewoestijne
Samenwerking
Dit onderzoek werd uitgevoerd in het kader van het VLAIO-traject DRIP ‘Datagedreven Regeling van druppel-Irrigatie voor een duurzame Productie in de tuinbouw’, met steun van het Agentschap Innoveren & Ondernemen.
