Droogte en wateroverlast wisselen elkaar tegenwoordig aan de lopende band af. Wat kunnen we op de korte termijn doen om water bij te houden en hoe kunnen we minder afhankelijk worden van grondwater? Boer en Natuur geeft hier toelichting. Vervolgens kijken we naar Mark Shepard hoe hij op zijn boerderij in Wisconsin zeer succesvol zijn watermanagement heeft aangepakt. Zijn aanpak is op de lange termijn gericht. Hij geeft uitleg bij hoe je het sponsvermogen van je bodem kunt vergroten en hoe je water kunt sturen. Over de middag is er een mogelijkheid om ervaringen uit te wisselen tijdens een lunch met lokale landbouwproducten. Tenslotte gaan we in de namiddag het veld op met Kris Heirbaut om te leren uit zijn ervaringen. Deze sessie is gericht naar enkel boeren.

Het verder reduceren van sporen van gewasbeschermingsmiddelen in de waterlopen blijft een belangrijk doel voor de land- en tuinbouw. Aan de hand van een telersenquête hebben we geprobeerd het risico van puntvervuiling voor teelten onder bescherming in te schatten.

De droogte van de afgelopen jaren maar ook de recente overstromingen tonen duidelijk aan dat we het landschap klimaatrobuuster moeten maken. Door toepassing van stuwen in waterlopen wordt het water maximaal op de akkers vastgehouden en wordt infiltratie bevorderd. Hierdoor wordt enerzijds aanvulling van grondwatervoorraden mogelijk gemaakt en worden anderzijds overstromingen in afwaartse gebieden voorkomen. De aanleg van stuwen wordt gesubsidieerd via niet-productieve investeringssteun. Momenteel voeren we metingen uit bij een bestaande stuw in Sint-Gillis-Waas, waar we vochtgehalte in de bodem en (grond)waterpeil meten. Ook is er een project gestart in Sint-Gillis-Waas waarbij zo’n 40 stuwen geplaatst zullen worden.

Je kan water, moeite en kosten besparen met druppelirrigatie. Afhankelijk van het weer en de teelt behaal je een betere opbrengst dan met de haspel. In droge jaren loont het zeker om erin te investeren. Druppelirrigatie is dan niet alleen goedkoper, het geeft ook meer gemoedsrust.

We worden steeds vaker geconfronteerd met extreme weersomstandigheden zoals droogte, hitte en intense regenbuien. Dit heeft een grote impact op het telen van sierplanten. Op deze studiedag ‘Klimaat en Water’ werden waterbesparende maatregelen gedemonstreerd om je te kunnen wapenen tegen klimaatverandering, zowel op het containerveld als in vollegrond. De presentaties getoond tijdens deze studiedag, kan je hieronder terugvinden.

Door de klimaatverandering zullen langere periodes van droogte moeten worden overbrugd. Het beschikken over voldoende kwalitatief gietwater en het hergebruiken van drainwater zal steeds belangrijker worden. Bij hergebruik van drainwater kan toch een fractie spuistroom worden geproduceerd. Door het verwijderen van nutriënten uit spuistroom wordt de impact op de omgeving en het milieu beperkt.

We mochten een kleine 50 deelnemers verwelkomen op de studiedag ‘Opportuniteiten voor peilgestuurde drainage’. Tijdens de eerste helft deelden we de voorlopige resultaten van het OP-PEIL project. We stelden de geschiktheidskaart voor peilgestuurde drainage in Vlaanderen voor en discussieerden samen over hoe de rekentool voor individuele percelen er zou moeten uitzien. De eerste resultaten rond subirrigatie werden getoond maar zeiden nog weinig in het relatief natte groeiseizoen van 2023.

Sinds 2018 waren de meeste zomers droog tot zeer droog. Door de klimaatverandering wordt een verdere toename van droge, warme zomers verwacht. Daarom wordt irrigatie een noodzaak om de productie en kwaliteit van prei op peil te houden.

Dit jaar lag een verkennende proef aan om te onderzoeken wat de invloed is van irrigatiestrategie op de opbrengst. Beregening gebeurde met druppelirrigatie, de volgende strategieën werden vergeleken:

Sinds juni is de Europese verordening inzake hergebruik van water van kracht. Dit it is een nieuwe wetgeving die onder meer het gebruik van gezuiverd stedelijk afvalwater voor landbouwirrigatie moet vergemakkelijken en aanmoedigen. Iets wat voor de Europese maatregel in Vlaanderen al mogelijk was, maar nu onbetaalbaar lijkt.

De klimaatverandering uit zich de laatste jaren vooral in weersextremen. Denk aan de overstromingen in 2021 en de langdurige droogteperiodes de jaren voorheen en dit jaar. De negatieve gevolgen van deze ontwikkelingen worden in Vlaanderen nog versterkt door de hoge verstedelijkingsgraad en hoge verhardingsgraad van gemiddeld 16%. Het is dan ook meer dan ooit nodig om waterafvoer via riolering te beperken en de grondwatertafel lokaal aan te vullen.

Het tijdelijk onttrekkingsverbod op de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten wordt opgeheven.

De afgelopen 6 jaren werd de landbouw geteisterd door wekenlange droogte en hoge temperaturen in het voorjaar en/of de zomer. Door deze problematiek stijgt de interesse in efficiënte irrigatie- en bemestingssystemen. Druppelirrigatie combineren met fertigatie (toepassing van kunstmest door middel van een irrigatiesysteem) is een aanzienlijke meerwaarde: je kan de basisbemesting verlagen en bijbemesten in de wortelzone, waarbij de opgeloste voedingsstoffen onmiddellijk opneembaar zijn.

Tijdens een publieksmoment op zondag 17 september was er grote belangstelling voor het heringerichte overstromingsgebied aan de Moerasstraat in Kruisem. Het gebied combineert een buffer- en spaarfunctie. Via een parcours rond het overstromingsgebied kregen de aanwezigen een deskundige uitleg over de werking van het overstromingsgebied, het spaargedeelte en de aftappunten.

Omwille van de neerslag van de voorbije weken heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van Cauter, het tijdelijk onttrekkingsverbod voor de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten gedeeltelijk opgeheven. In 16 onttrekkingszones blijft een onttrekkingsverbod van kracht.